Johnny Cashen ahots sakonak eta bere gitarraren doinuak Folsom eta San Quentin kartzeletako hormen artean oihartzuna egin zutenetik, kartzelako kontzertuek zeozer berezia dutela esan daiteke. Estatu Batuetan 1950eko hamarkadan hasitako fenomeno honek musika eta askatasunaren sinbologia uztartzea lortu zuen, presoentzat eta gizartearentzat mezu indartsua utziz: kultura guztiontzat da, baita kartzelan daudenentzat ere. Orain, pasa den hilabetean Bilbao Orkestra Sinfonikoak (BOS) Arabako Zaballa kartzelan egindako emanaldiaren harira, tradizio hau berpiztu egin da gurean, eta argi utzi du musika tresna baliotsua dela gizarteratzea sustatzeko.
Zaballako kontzertuak, BOS-en eskutik, ez zuen soilik musika klasikoaren edertasuna eraman presoengana, baizik eta haien egunerokotasun grisetik ihes egiteko aukera eman zien. Musika klasikoaren nota bakoitzak mugak eta hormak apurtu zituen. Presoek adierazi zuten emozioz eta ilusioz bizi izan zutela emanaldia, eta hori ez da gutxi: musika ez da soilik entretenimendua, baizik eta barrura begiratzeko, sentimenduak askatzeko eta gizatasuna berreskuratzeko bidea. Kultura, azken finean, gizaki ororen eskubidea da, eta Zaballako esperientziak erakutsi du musika klasikoak, sarri eliteentzako gordeta dagoela pentsatzen den arren, denon bihotzak ukitzeko gaitasuna duela.
Ekimen honek, gainera, gizarteratzearen aldeko apustu garbia dakar. Kartzelak ez dira soilik zigor-lekuak; gizartera itzultzeko prestatzeko espazioak ere izan behar dira. Kontzertu hauek, presoek gizartearekin lotura sentitzea ahalbidetzen dute, eta haien autoestimua eta motibazioa indartzen dituzte. Hala ere, ekimen hauek ez dira nahikoa ohikoak. Zaballako kontzertua salbuespena da, eta ez luke hala izan behar. Espero dezagun etorkizunean halako ekitaldi gehiago ikustea. Kultura denontzako da, eta musika kartzeletara eramatea ez da soilik ekitaldi artistiko bat, baizik eta gizarteratze eta gizatasunerako bide bat ere bada.
