Ikasturte berri bakoitzean nire liburuak berrantolatzen ditut. Apalak garbitu eta orriak astintzean, konturatzen naiz haietako asko nire bizitzan sartu izan zirela beren hasierako indarrari esker. Ez balitz izan lehen esaldi haren poderioz, ez balitz izan lehen paragrafo hark liluratu ninduelako, seguruenik ez ninduketen harrapatuko. Irakurketaren amarrua, sarritan, abiapuntuan bertan dago. Hona hemen adibide batzuk:
Camusen 'Atzerritarra' hartu dezagun: «Gaur ama hil da. Edo atzo, agian. Ez dakit.» Gordina da, hotza, eta zuzenean jotzen gaitu. Tolstoik ere, 'Anna Karenina'n, hasiera ahaztezina eskaintzen digu: «Familia zoriontsu guztiak antzekoak dira; zoritxarrekoak, bakoitza bere erara.» Delibesen 'El camino'k, berriz, bidean sartzera bultzatzen gaitu: «Gauzak beste edozein modutan gerta zitezkeen; hala ere, horrela gertatu ziren.»
Palahniuken 'Asfixia'k, ordea, irakurlea uxatu nahi du hasieratik… bertan gera dadin: «Bi orrialde barru ez duzu hemen egon nahi izango. Alde egin, oraindik osorik zauden bitartean.» García Márquezen 'Ehun urteko bakardadea'ren hasiera magia hutsa da, irakurlea sorgindu egiten du: «Urte askoren buruan, fusilatze-pelotoiaren aurrean, Aureliano Buendía koronelak gogoratuko zuen urruneko arratsalde hura, aitak izotza ezagutzera eraman zuenean». Kafkaren 'Metamorfosia'k, berriz, tupustez esnatzen gaitu: «Gregor Samsa bere ohean izaki izugarri batean bihurtuta esnatu zen». Atxagaren 'Sugeak txoriari begiratzen dionean' ipuinaren hasiera ere hor dago…
Saramagoren 'Heriotzaren etenaldiak' nobelak albiste harrigarri batekin zabaltzen du atea: «Hurrengo egunean ez zen inor hil.» Bradburyren 'Fahrenheit 451'eko lehen esaldiak sua bezain hipnotikoak dira: «Plazera zen erretzea. Plazer berezia zen gauzak irentsiak ikustea.» Eta Orwellek ordulari bitxi bat eskaintzen digu '1984'an: «Apirileko egun argi eta hotz bat zen, eta erlojuak hamahiru jotzen ari ziren.»
Baliabide bera erabiltzen da zineman ere —'Reservoir Dogs', 'Pulp Fiction', 'Citizen Kane', 'Up'…— eta telesailetan —'La casa de papel'—. Lehen unetik dena mahai gainean jartzen da. Baldintza horietan, soilik merezi duten istorioek eusten diote tentsioari; ez dute guztiek lortzen.
Baina, jardun dezagun zure liburuaz. Agian zuk ere galdetu beharko zenioke zure buruari hautaturiko 'liburuei' buruz: zer garrantzi ematen diozun lehen inpresioari zure bizitza pertsonalean; zein neurritan baldintzatzen zaituen zure erabakietan —non bizi, zer egin, eta batez ere norekin ibili eta zahartu—. Zenbateraino damutu izan zaren etxe hura erosi izanaz, karrera hori ikasi izanaz edo noizbait bokaziozkoa zirudien lan batean hogeita hamar urte eman izanaz. Oraindik ere, udako bizikidetza estuaren ondoren, maiteminduta jarraitzen al duzun sorgindu zintuen gizon hartaz, emakume hartaz? Elkarri oraindik pasioz irakurtzen ote diozuen, ala zuen orriak aspergarri eta aurreikusgarri bilakatu ote diren.
Izan ere, hasiera askoren hilabete honetan amaiera ugari eta 'liburu'-aldaketa franko ere gertatzen dira.
Udazkenero berrantolatzen ditut nire liburuak. Beste batzuk azalaren liluraz aukeratu nituen, baina haietako asko inoiz ere ez nituen bukatu.
En fin.
