Erdoganen amaiera?
Turkiako presidenteak hauteskundeak gal ditzake 20 urte beranduago
Turkiak azken urteetako hauteskunde erabakigarrienak ospatuko ditu igande honetan, Errepublikaren sorreraren mendeurrenean. Erdoganek 20 urteren ondoren gal ditzake hauteskundeak lehen aldiz, eta horrek munduko oreka geopolitikoa alda lezake. Absolutismotik eta islamismotik urruntzeaz gain, Turkiak Europar Batasunarekin, Errusiarekin edo NATOrekin dituen harremanak jokatzen dira asteburu honetako hitzorduan.
Herritarrek krisi ekonomiko larriaren testuinguruan bozkatuko dute, izan ere, Turkia inflazioak gehien eragin duen munduko herrialdeetako bat da, % 40tik gora baitago, eta horrek liraren balio-galera ekarri du. Bestalde, Turkiako presidentearen ospea txikitu da otsaileko lurrikararen ondoren. Orduan, erantzun motela eta prebentzio-neurririk eza kritikatu zioten. Nahigabea eragiteaz gain, faktore horrek Erdoganek hauteskundeak galtzea eragin dezake; izan ere, lurrikarak kaltetutako eremuak Erdoganen hauteskunde-feudoak dira, eta milioi bat herritarrek ezin izango dute hauteskundeetan parte hartu, desplazatuta daude eta.
Lurrikarak Turkiako arazo estrukturalak agerian utzi ditu. Hau da, bertan dagoen ustelkeria, eraikuntza legeei jaramonik egin ez izana eta krisiak kudeatzeko ezintasuna. Arazo hauek, krisi ekonomikoari gehituta, Erdogani prestigio galtze ikaragarria eragin diote.
Egoera horren ondorioz, Erdoganen aurreikuspenak ahuldu egin dira, inkestek hauteskundeetan Kiliçdaroglu baino babes gutxiago duela aurreikusten baitute. Kiliçdaroglu ideologia desberdinetako koalizio batean aurkeztuko da, Erdogan botatzeko, agintaldiko azken urteetan urrundu den laikotasunerantz biratzeko eta parlamentarismoa berrezartzeko helburuarekin. Bigarren kasu horretan, Turkiak Europar Batasunera begiratuko luke berriro (Erdoganek bere lehenengo urteetan egin zuen bezala) eta harreman hobeak izango lituzke NATOko beste kide batzuekin, Errusiaren kalterako.
Turkia NATOko kidea izan arren, Ameriketako Estatu Batuekin zituen harremanak hoztu egin ziren Erdoganek Errusiako aire defentsa sistema bat eskuratu ondoren. Suedia Europar Batasunera sartzeko mesfidantzak ere erakusten ditu, milaka kurdu hartu zituztelako, eta horrek agerian uzten du Erdoganek duen autoritarismoa.
Nazioarteko politikan aldaketa handia ekarriko lukeen arren, horrek ez du Erdoganen porrota ekarriko. Iritsiz gero, krisi ekonomikoa eta inflazioa izango lirateke arrazoiak, azken 18 hilabeteetan dirua % 80 garestitu egin baita. Bestalde, oposizioaren estrategiak – ezkerreko alderdiekin eta kontserbadoreekin batera – aurre egiten dio Turkiako presidenteak sustatzen duen polarizazio ultranazionalistari.
