Dirudienez, Torre Pachecoko istilugileek etorkinei «eskarmentua emateaz» hitz egiten zuten. Bitxia da 'eskarmentu' hitza… Gaztelaniazko 'escarmentar' aditzetik dator, eta hau, berriz, jatorri gotikoko 'skaírnjan' hitzetik eratorria da, zeinak 'iseka egin' edo 'irri egin' esan nahi baitu. Euskaraz, 'eskarmentua' esperientziatik ateratako irakaspena da, batez ere egoera gogor edo desatsegin baten ondoren eskuratutakoa: norberak bizitako akatsek edo minak ekarritako jakinduria. Halaxe ulertzen dugu: «Bere urtebetetzean egindako gehikeriek eskarmenturako balio beharko liokete Lamine Yamali».
Norbanakoen eskarmentuez gain, badira eskarmentu kolektiboak ere. Torre Pachecoko moduko gertakariak joera dugu soilik negatibotzat hartzeko -eta hala dira, noski-, baina argi dago esperientzia horrek nolabaiteko irakaspena utzi diola bai herriari, bai iritzi publikoari.
Aitzitik, Peinado epaileak ez du eskarmenturik hartu, nahiz eta Bolañosen azken okerra agerian gelditu. Gizon honen irmotasuna, interesik gabeko konbikzioz josia, miresteko modukoa da: egia bilatzeko duen grinak ez du atsedenerik, nahiz eta egia bera oraindik ezkutuan egon.
Juduek genozidio batek herri baten sustraietan egiten duen kaltearen jakinaren gainean egon beharko zuten… Hala ere, badirudi ez dutela eskarmenturik hartu.
Estatubatuarrek ere ez zuten ikasi Trumpek lehen agintaldian egindakoarekin, ezta Kapitolioaren aurkako erasoarekin ere. Eskarmentua hartzeko, bigarren agintaldi bat behar izan dute.
Mazónek ere ez du ondoriorik atera bere jokabideaz. Joan den astean, auzotar batek tonu aita-batekotan zuzendu zitzaion, baina hark, egiaren aurrean ere, beraren erantzunbeharra ukatzen jarraitu zuen.
Vito Quilesen kasua are larriagoa da: hark ez du eskarmenturik hartu nahi, baizik eta elkarrizketatuaren haserrea probokatu.
Oposizioaren arazoa da, hitz egiten duen bakoitzean, PSOEko gobernukideak gero eta gehiago urruntzen dituela; azkenengoan sauna batean sartu dira. Eta saunetan, arnasa hartzeko moduko aire freskorik ere ez da geratzen. Baina ez, ez du ematen eskarmenturik hartuko dutenik.
Hala ere, gainerakook badirudi ohar hartzen ari garela: behin baino gehiagotan besteren akatsek ere eskarmenturako balio izaten digute. Pixkanaka ikasten ari gara kultura anitzeko Estatu bat garela; Murtziak BPGaren %35 —ez nolanahikoa— etorkinei zor diela; 'Immigrantearen ehiza' esapidea bereziki gordina da: gure entsaladetako inbernaderoetan, berrogei gradutara, raf tomateak biltzen dituzten langileei gizatasuna kentzen diegulako; animalia moduan tratatzen ditugu, askotan.; gerretan ere badaudela gaindiezinak diren mugak; eta harro egon beharko genukeela dekretuz gobernatu ezin den Europa bateko hiritar izateaz. Jakin beharko genukela noiz utzi agintea gure herritarren konfiantza galtzen dugunean; ulertu beharko genukela informazioa manipulatzeko zenbait modu ez direla kazetaritza, nahiz eta hala aurkeztu. Baita sauna gehiegik tentsio nerbiosoaren maila larri jaitsi dezakeela ere.
Zigortzen dugun arren —eskola barruan ere bai—, akatsa da zuhurtasunaren iturri nagusia. Hutsak eginda baino ez gara zentzatzen. Huts egiten dugulako ikasten dugu. Eta panorama ikusita, ez da gutxi izango hartuko dugun eskarmentua.
