Pentsatzen dudana, esaten dizudana

Egun batean gure ahotsa entzuten dugu lehenengo aldiz, gailuren batek erreproduzituta. Gure ingurukoek ez dute ezustekorik erakusten, baina guretzat ahots hori erabat ezezaguna deritzogu. Hitz egiten dugunean -pedante jarriko naiz, barkaidazue- seinale akustiko bat igortzen dugu airez eta bibrazio bat, hezurretatik transmititzen dena. Azken hori gure hartzaileak ez du hautematen, eta grabagailu batek ere ez du harrapatzen. Laburbilduz, gure ustez daukagun ahotsa ez dator bat besteek entzuten dutenarekin: askoz ere zorrotzagoa da, garezurreko bibrazioak tonuaren frekuentzia murrizten baitu.

Bernard Werber entomologoa zen. Bere bizitza osoa inurriak behatzen eman zuen, haien interakzioak, haien bastidore sozialak eta horrek, ezinbestean, eragina izan zuen bere literaturan. Hain zuzen ere berea da inoiz idatzi den libururik bitxienetako bat, 'l'Encyclopédie du savoir relatif et absolu', non poema hau aurki dezakegun: «Pentsatzen dudana/ Esan nahi dudana/ Esan izana uste dudana/ Esaten dudana/ Entzun nahi duzuna/ Entzutea uste duzuna/ Entzuten duzuna/ Ulertu nahi duzuna/ Ulertu izana uste duzuna/ Hamaika komunikazio arazo daude/ Baina gutxienez saia gaitezen.

Burura datozkit aste honetan entomologoa eta hezur-bidea, hezur-bidea eta entomologoa Sednayako espetxeari buruzko erreportaje bat irakurtzen ari naizen bitartean, Sirian 'Hiltegia' izenez ezagutzen zena eta Bassir Al Asad erori ondoren askatu dituzten presoak. Hara sartu ziren asko desagertu egin dira, eta gehienak bortizki torturatu zituzten. Badirudi, Werberren olerkiari jarraituz, alde handia zegoela «esaten zutenaren» eta borreroek «entzun nahi zutenaren» artean. Komunikazio-prozesuan ez dago igorlearekiko konfiantzarik eza baino interferentzia handiagorik; mezua errepikatu arren, hartzaileak ez dizu sinetsiko. Antza denez, presozainak buru-belarri aritu ziren euren biktimek benetan «zer pentsatzen zuten» jakiten eta ideia subertsibo horiek zuzentzen.

Bitxia bada ere, gotorleku hura sistemaren puntu ahulenetako bat zen; hori eta gobernuak berak 2013an Guta eskualdean, Damaskoko ipar-ekialdean, bere herritarren aurka sarin gasarekin egindako eraso kimikoa. Bi fronte horietatik, nazioarteko erakundeek Jordaniaz mozorrotutako Siria bati jazartzen zioten. Captagonenak ere ez zion laguntzen. Berriz ere hezur-bidea eta hitzezkoa: helarazten ari zarela uste duzun seinalea eta kanpokoek irakurtzen dutena.

Handik oso urrun, First Dates-en saio berri batean, Murtziako mutil batek eta Valentziako mutiko batek ahal duten guztia egiten dute elkar ulertzeko. Ez, oraindik ez dute puntu komun askorik aurkitu. Antoniok, Valentziakoak, «harreman luze» batetik datorrela aitortzen du. «Luzea» esaten du, jasanezina izan balitzaio bezala. Hori da, funtsean, esaten ez badu ere, esan nahi nukeena; pentsatzen duena da. Edo agian hori da sentitzen duena, pentsatzen ez badu ere. Manuri, Murtziakoari, nolabaiteko ziurtasunik ezak ahotsa lausotzen dio. Entzungo balitz, ez luke errekonozituko: horixe du hezur-bideak.

En fin.

• Temas
• Euskera