Ondorio «larriak» arreta-defizitaren eta hiperaktibitatearen nahasmendua tratatzen ez bada

Arreta-defizitaren eta hiperaktibitatearen nahasmendua (ADHN) duten nerabeen ospitalaratzeak 17 aldiz igo dira Espainian 2000tik 2021era bitartean, eta buru-nahasmenduengatiko ospitaleratzeen %8,7 dira 11-18 urteko gazteengan, Errioxako Nazioarteko Unibertsitateak (UNIR) egindako ikerketa baten arabera. Espainiako gazteen 2.015.589 ospitalizazioren datuak aztertu ditu, Ospitaleko Alten Erregistro Nazionalaren kopuruetan oinarrituta.

ADHN duten nerabeen batez besteko adina 14 urtekoa da, eta 11 eta 14 urte bitartekoak dira nagusi. Horrek detekzio goiztiarreko estrategien zailtasuna azpimarratzen du. Ospitaleratzeen gorakada horrek eragin handiagoa du gizonezkoetan (%72,6), eta hori bat dator ADHNren prebalentzia handiagoarekin gizonezkoen haur eta nerabeetan. Nahiz eta nerabeen ospitalizazioen guztizko kopurua %23 jaitsi den bi hamarkadatan, ADHNgatiko ospitaleratzeak modu esponentzialean hazi dira, eta gazteen osasun mentaleko sisteman karga handiagoa islatzen dute.

Hilario Blasco-Fontecilla UNIReko Transferentzia eta Ikerketa Institutuko ikertzaile eta Emootiko zuzendari nagusiaren arabera, «nahiz eta ADHNren prebalentzia orokorra egonkor mantendu den %5 inguruan azken bi hamarkadetan, ospitaleratzeen gorakadak iradokitzen du faktore gehigarriak daudela diagnostikoaren gorakadatik eta nahasmenduari buruzko kontzientziaziotik harago».

Bada, covid-19aren pandemian, arreta-defizitaren eta hiperaktibitatearen nahasmendua duten nerabeen ospitaleratzeek behera egin zuten aldi baterako, baina 2021ean goranzko joerari heldu zioten berriro. Gorakada hori azal dezaketen faktoreen artean daude teknologiaren eta sare sozialen erabilera handiagoa, arreta falta eta oldarkotasunaren sintomak areagotu baititzakete, bai eta familia- eta hezkuntza-egituran izandako aldaketak ere, ADHN duten nerabeen erregulazio emozionalari eragiten diotenak.

Ildo horretan, azterlanak nabarmentzen du ADHN duten ospitaleratutako nerabeen %60k nahasmendu asoziatuak dituztela, hala nola depresioa eta antsietate larria. «ADHN nahaste bat da, eta behar bezala diagnostikatzen eta tratatzen ez bada, gazteen bizitza akademiko, sozial eta emozionalean eragin larria izan dezake. Ospitaleratzeen gorakada kezkagarri horrek adierazten du beharrezkoa dela detekzio goiztiarra hobetzea eta tratamenduen jarraitutasuna bermatzea», azpimarratu du Hilario Blasco-Fontecilla doktoreak, azterlanaren ikertzaile nagusiak.

Ikertzaileek azpimarratu dute garrantzitsua dela eskola- eta familia-ingurunean prebentzio-neurriak ezartzea, hala nola:

- Hezkuntzarako eta osasuneko langileen prestakuntza hobetzea, ADHN goiz detektatzeko eta maneiatzeko.

- ADHN duten nerabeei emozioak erregulatzeko estrategiak eta gizarte-trebetasunak garatzen lagunduko dieten esku-hartze psikoedukatiboak sustatzea.

- Tratamendu eraginkorretarako sarbidea erraztea, jokabide-terapia eta terapia farmakologiko egokiak barne.

- Teknologiaren gehiegizko erabileraren eragin negatiboa murriztea, hezkuntza digitaleko programen eta ohitura osasungarriak sustatzeko programen bidez.

«Ezin dugu alde batera utzi ADHNak nerabeen osasun mentalean duen zama. Prebentzio eta tratamendu egokiak funtsezkoak dira gazte horien ospitaleratzeak murrizteko eta bizi-kalitatea hobetzeko», ondorioztatu du Blasco-Fontecilla doktoreak. «ADHN nahaste bat da, eta behar bezala diagnostikatzen eta tratatzen ez bada, gazteen bizitza akademikoan, sozialean eta emozionalean eragin larria izan dezake. Ospitaleratzeen gorakada kezkagarri horrek adierazten du beharrezkoa dela detekzio goiztiarra hobetzea eta tratamenduen jarraitasuna bermatzea», azpimarratu du Blasco-Fontecilla doktoreak, azterlanaren ikertzaile nagusiak.