Adingabeen erdiek bakarrik aitortzen dute publizitate gisa mugikorretatik jasotzen dituzten iragarkiak

Adingabeen erdiek bakarrik aitortzen dute publizitate gisa mugikorraren bidez jasotzen dituzten iragarkiak, Errioxako Nazioarteko Unibertsitateak (UNIR) egindako ikerketa baten arabera. Azterlanak agerian uzten du adingabeek gaitasun mugatua dutela ingurune digitaletan agerian uzten du adingabeek gaitasun mugatua dutela ingurune digitaletan publizitate-mezuak identifikatzeko, ingurune horietan publizitatea gero eta gehiago integratzen baita entretenimenduan, eta premiazkoa da hedabideen eta publizitatearen alfabetizazioa indartzea.

Ikerketak erakusten duenez, adingabeek aitortzen dute publizitate mugikorra dela beren interes pertsonaletara ondoen egokitzen dena (%60,2), baina beren izaera intrusiboak arbuioa eragiten die (%63,7). Guztira, 10 eta 14 urte bitarteko 1.070 haur espainiarrek parte hartu dute. Lanak aukera ematen du, telefonoetan jasotzen duten publizitateari dagokionez, adingabeen alfabetizazioa ez ezik, modu berritzailean, iragarkiak nola interakzionatzen eta interpretatzen dituzten jakiteko, parte-hartzaileek zuzenean ikusi ahal izan zituzten kasu zehatzen eta adibideen bitartez.

«Bereizketa hori funtsezkoa da adingabeen publizitate-alfabetizazioari buruzko ikerketan; izan ere, disposizio-ezagutza handiak, hau da, haurrak publizitateari buruz dakienak, ez du beti bermatzen gai izango denik publizitatearen pertsuasioa identifikatzeko eta horri aurre egiteko gai denik. Gure ikerketak egoeraren edo jardunaren prozesamendua jasotzen du: ezagutza hori aktibatzea iragarki espezifikoen eraginpean jartzen direnean», dio Erika Fernández UNIReko ikertzaileak.

Izan ere, mugikorra bihurtu da adingabeen bizitzako gailu nagusia, eta inkestatuen erdiak baino gehiagok bere gailu propioa zuen. Smarthponaren pantaila da publizitatearekiko esposizio-bide nagusia, baina deserosotasun handiena eragiten diena ere bada. «Adingabeek aitortzen dute publizitate mugikorra dela beren interes pertsonaletara ondoen egokitzen dena, baina konfiantza handiagoa dute telebista eta kaleko publizitatea bezalako komunikabide tradizionaletan, eta horrek iradokitzen du pertzepzio kritikoagoa dagoela eduki digitalekiko», gaineratzen du Bestriz Feijoo Villanuevako Unibertsitateko ikertzaileak.

Gainera, adingabeek mesfidantza adierazten dute influencer-en mezuen benekotasunari buruz, uste baitute askotan produktuen onurak puzten dituztela. Izan ere, zabaltzen duten sustapen-edukiak trabarik egiten ez dien arren, uste dute argiago egon beharko lukeela edukiaren pertsuasio-asmoak. Gainera, mesfidantza orokorra dago datu pertsonalak markekin partekatzean, baina berehalako onurak izateko promesak hori egitera bultzatzen ditu batzuk. Datuen erabilerari eta pribatutasun-eskubideei buruzko ulermen falta dago, eta horrek alfabetizazio digitala hobetzeko beharra azpimarratzen du.

Horrela, gailu mugikorren bidez adingabeei zuzendutako publizitateak erronka esanguratsuak planteatzen ditu gardentasunari, etikari eta prestakuntzari dagokionez. Horregatik, txostenak hainbat gomendio ematen ditu familientzat, hezitzaileentzat eta industriarentzat.

Familientzat:

- Adingabeei laguntzea ulertzen eduki askok publizitate-helburuak dituztela, nahiz eta beti ez diren erraz identifikatzeko modukoak.

- Iragarkien asmo komertziala azaltzea, iragarkiek beren erabakietan eta pertzepzioetan nola eragin nahi duten nabarmenduz. Eguneroko egoerak baliatzea iragarkiak identifikatzeko eta eztabaidatzeko.

- Azaldu algoritmoek nola erabiltzen dituzten beren datuak iragarkiak pertsonalizatzeko.

- Publizitatearen aurrean jarrera kritikoa sustatzea: Adingabe eta nerabeengan honelako galderak sustatzea: Zer saldu nahi didate? Nola konbentzitzen saiatzen ari dira? Sinesgarria al da erakusten dutena?

Hezitzaileentzat:

- Mugikorrak lehentasunezko publizitate-bide gisa duen eginkizuna ezagutzea.

- Sortzen ari diren publizitate-teknikak identifikatzea, hala nola babestutako sare sozialetako bideoak (TikTok, adibidez), edo advergaming-a, gazteei errekonozimenduan laguntzeko.

- Publizitateari buruzko eztabaida etikoak sustatzea.

Publizitate-industriarako:

- Babestutako edukiak publizitate gisa argi eta garbi adierazita daudela ziurtatzea.

- Adingabeak edukiaren izaera komertzialari buruz nahastuko dituzten taktikak erabiltzea saihestea, hala nola jokoetako iragarkiak edo influencer bideoak, behar bezalako seinalerik gabe.

- Estandar etikoak txertatzea: Kanpaina arduratsuak sortzeko benetako konpromisoa garatzea, gazteak garatzeko bidean dauden kontsumitzaile gisa hezten eta errespetatzen dituzten edukiak lehenetsiz.

- Autorregulazioa sustatzea: indarrean dauden araudietatik harago doazen eta adin txikikoen babesa bermatzen duten berariazko jokabide-kodeak bultzatzea, publizitate-formatu digital guztietan.