Idaztea, bizitzea

Narrazioa hainbat mailatan garatzen da. Lehenengo eta behin, gerran bizi izandako gertakariak ditugu, narrazioan Arturoren ikuspuntutik kontatuak. Baina gertakari horien berri ematen dituena ez da Arturo, Luis heldua baizik, Arturoren lekuan jarrita. Horrez gain Luisen emazteak istorio hori interpretatu eta osatu egingo du. Gauzak aurkezten diren bezala, gertatutakoa, idatzitakoa, gogoratutakoa eta interpretatutakoa nahasi egiten dira narrazio konplexu honetan. Eta konplexutasun horrek berak adi egon behar duen irakurlea eskatzen du, momentu bakoitzean zein mailatan dagoen ahantz ez dezan. Izan ere, benetan gertatutakoa eta horren gainean idatzitakoa guztiz bat ez datozenean, oroimenak huts egiten duenean, idazketa gertakariak gordetzeko lanabes nagusia bezala aurkezten da, oso fidagarria izan ez arren, zeren idazten den neurrian historia bera osatzen baita, hein handi batean historia berrasmatuz. Idazketak egia azaltzen duen modu berean estali ere egiten du, ezinbestez, idazketaren bidez agertzen zaiguna urte batzuk pasatutakoan oroimenean moldatzen den narrazioa baita.

Guztiz interesgarria da Maixa Zugastiren liburua, anbiziotsua literaturaren aldetik. Kontuan hartzeko moduko izen baten aurrean gaude, dudarik gabe.